کدام مناطق جهان شاهد بیشترین و کمترین فعالیت‌های تروریستی بود؟
آمار نشان می‌دهد که علاوه بر ناآرامی‌های سیاسی و انگیزه‌های ایدئولوژیک، تغییرات و عوامل زیست‌محیطی نیز تاثیر قابل توجهی بر شکل‌گیری و تشدید تحرکات تروریستی در مناطق مختلف جهان دارند.
به گزارش راهبرد معاصر. تحولات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی از سال گذشته تاکنون از جمله جنگ اوکراین، موجب شده تا پدیده خطرناک «تروریسم» و فعالیت گروه‌های تروریستی در سراسر جهان تا حد زیادی مود غفلت واقع شود و تروریست‌ها فضای جدیدی برای مانور داشته باشد. اطلاعات نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی اخیرا تحرکات خود را در مناطق آفریقایی به شکل قابل توجهی شدت بخشیده‌اند و اخبار زیادی درباره جنایت‌های تروریستی در کشورهای این قاره منتشر می‌شود.
اما این بدان معنا نیست که گروه‌های تکفیری و تروریستی به طور کامل در آفریقا ساکن شده‌اند و می‌توان سایر مناطق جهان را از این حیث امن دانست. در همین راستا سعی داریم در مقاله‌ای شامل چند فصل به بررسی چشم‌انداز تروریسم در سال 2023 با توجه به تحرکات تروریستی در سال 2022 بپردازیم. این مقاله خلاصه‌ای جامع از روند فعالیت گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف جهان، چگونگی تغییر روش و تاکتیک تروریست‌ها، تاثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی بر فعالیت گروه‌های تروریستی، محرک‌های ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی، استراتژی‌هایی که تروریست‌ها اتخاذ می‌کنند و ... را ارائه می دهد.
در این مقاله همچنین آمار حملات تروریستی و قربانیان آنها را در سال 2022 در 163 کشور جهان مورد بررسی قرار می‌دهیم و در ارائه این آمار از اطلاعات پایگاه «ردیاب تروریسم» استفاده کرده‌ایم.
تروریسم و تهدیدات محیطی
رابطه بین تروریسم و تهدیدات محیطی تا حد زیادی ناشناخته است؛ اما مشخص شده که بین تهدیدات زیست‌محیطی و تغییرات آب و هوایی با صلح رابطه مستقیم وجود دارد. هرچند که تغییرات زیست‌محیطی تنها عامل ظهور پدیده تروریسم نیستند اما این تغییرات می‌توانند تهدیدات تروریسم را افزایش دهند. به عبارت دیگر برخی تغییرات زیست‌محیطی مانند سرما یا گرمای بیش از حد در کشورهایی که دولت‌های آنها امکانات و توانایی کافی برای خدمات‌دهی به مردم در زمینه تولید انرژی یا مواد غذایی را ندارند، موجب اعتراضات عمومی مردم علیه دولت می‌شوند و فضای شکننده‌ای ایجاد می‌کنند که به راحتی فضای لازم جهت سوءاستفاده گروه‌های تروریستی را فراهم می‌سازند.
همچنین فقر و ناامنی غذایی در برخی کشورها به ویژه کشورهای آفریقایی و برخی مناطق آسیا به شدت بر سلامت و استانداردهای زندگی تاثیر می‌گذارد و ثبات سیاسی دولت را به چالش می‌کشد. در این وضعیت گروه‌های تروریستی اقدام به تحریک شهروندان علیه دولت می‌کنند و حتی شماری از این مردم با انگیزه پول به گروه‌های تروریستی ملحق می‌شوند. طبق آمار موجود، از 830 میلیون نفری که در سطح جهان با ناامنی غذایی مواجه هستند 58 درصد در 20 کشوری زندگی می‌کنند که بیشترین آسیب را از تروریسم متحمل می‌شوند.
به همین ترتیب کمبود منابع آب نیز از جمله عوامل تشدید فعالیت‌های تروریستی در مناطق مختلف جهان محسوب می‌شود؛ زیرا بحران آب به تنهایی از سال 2000 تا 2022 به طور متوسط موجب 3 برابر شدن تهدیدات تروریستی در کشورهای مختلف شده است. به عنوان مثال عراق در این بازه زمانی شاهد بیشترین درگیری‌های داخلی بر سر آب بوده و بعد از آن سومالی و یمن در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. در این میان زیرساخت‌های آبی از جمله مهمترین مواضعی است که در دو دهه گذشته توسط گروه‌های تروریستی مورد هدف قرار گرفته که در این زمینه می‌توان به بمباران خط لوله اصلی آب در بغداد در سال 2003 توسط عناسر تروریستی اشاره کرد.
مناطقی که شاهد بیشترین و کمترین فعالیت‌های تروریستی بوده‌اند
گزارش‌های مربوط به شاخص جهانی تروریسم در سال 2023 نشان می‌دهد که در سال 2022 تاثیر تروریسم در 7 منطقه به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. بر این اساس بیشترین کاهش تاثیر تروریسم در آمریکای شمالی و سپس آمریکای جنوبی بوده است. آمریکای مرکزی و دریای کارائیب نیز در سال 2022 برای دهمین سال متوالی کمترین تاثیر را از تروریسم دریافت کردند و از سال 2019 هیچ حمله‌ای در این مناطق ثبت نشده است.
اما از سال 2007 منطقه جنوب آسیا همچنان بیشترین تاثیر را از تروریسم در سطح جهان دریافت کرده است. بین سال‌های 2007 تا 2022 بیشترین تعداد قربانی تروریسم در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با بیش از 51 هزار و 500 کشته ثبت شده است.
از سال 2021 تاکنون تعداد جان باختگان ناشی از حملات تروریستی در این مناطق 32 درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح از سال 2007 رسید.
تاکتیک‌های گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف جهان
در سطح تاکتیکی، روش‌ها و تاکتیک‌های مورد استفاده گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف متفاوت است. از سال 2007 تا 2022 حملات انتحاری و بمب‌گذاری‌ها رایج‌ترین تاکتیک تروریست‌ها در سراسر جهان بوده و 67 درصد از این حملات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اتفاق افتاد. کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آمریکای شمالی تنها مناطقی بودند که سلاح گرم مهمترین ابزار عملیات‌های تروریستی بوده است.
-آسیا و اقیانوسیه: در آسیا و منطقه اقیانوسیه 8 کشور در سال 2022 شاهد کاهش تحرکات تروریستی بوده‌اند اما وضعیت 3 کشور در این زمینه رو به وخامت گذاشت. میانمار، ژاپن و اندونزی 3 کشوری هستند که در یک سال گذشته شاهد پیشرفت تحرکات تروریستی بودند. میانمار در سال 2022 شاهد 755 حمله تروریستی با 415 کشته بود. فیلیپین با 20 حمله و 18 مورد تلفات جانی در سال 2022 نسبت به سال 2021 شاهد کمترین تحرکات تروریستی بود.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که چین در سال 2022 کمترین فعالیت تروریستی را به ثبت رساند و بعد از آن استرالیا و نیوزلند در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در 5 سال گذشته چین هیچ حمله تروریستی را ثبت نکرده و از سال 2017 نیز کامبوج، لائوس، سنگاپور، مغولستان، کره شمالی، پاپوآ گینه نو، کره جنوبی، و تایوان شاهد هیچگونه حمله تروریستی نبوده‌اند./ تسنیم